Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba zakaźna wywołana przez wirus HCV, który należy do rodziny Flaviviridae. Jest to jeden z najważniejszych patogenów atakujących wątrobę, prowadzący do przewlekłego zapalenia i poważnych powikłań.
Wirus HCV przenosi się głównie przez kontakt z zakażoną krwią. Do najczęstszych dróg transmisji należą:
Ostra postać HCV występuje w pierwszych 6 miesiącach po zakażeniu i często przebiega bezobjawowo. Przewlekła forma rozwija się u około 75-85% zakażonych i może prowadzić do marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.
W Polsce szacuje się, że wirusem HCV zakażonych jest około 150-200 tysięcy osób. Do grup wysokiego ryzyka należą osoby używające narkotyków dożylnie, pacjenci dializowani oraz osoby z tatuażami wykonanymi w niehigienicznych warunkach.
Wczesne stadium zakażenia HCV często przebiega bezobjawowo lub z niespecyficznymi dolegliwościami jak zmęczenie, bóle stawów czy nudności. W późniejszych stadiach mogą wystąpić żółtaczka, ból w prawym podżebrzu, powiększenie wątroby oraz objawy marskości.
Charakterystyczną cechą HCV jest długotrwały bezobjawowy przebieg - nawet przez 20-30 lat. Sprawia to, że wiele osób nie wie o zakażeniu, co zwiększa ryzyko transmisji i rozwoju powikłań.
Diagnostyka opiera się na wykrywaniu przeciwciał anty-HCV oraz RNA wirusa metodą PCR. Dodatkowo wykonuje się badania biochemiczne wątroby (ALT, AST, bilirubina) oraz ocenę stopnia włóknienia wątroby.
Do lekarza należy zgłosić się przy podejrzeniu ekspozycji na zakażenie lub występowaniu objawów. Nieleczone HCV może prowadzić do marskości wątroby, niewydolności wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego.
Leki bezpośrednio działające antywirusowe (DAA) to przełomowa grupa leków, która zrewolucjonizowała terapię przewlekłego zapalenia wątroby typu C w Polsce. DAA działają bezpośrednio na białka wirusa HCV, blokując jego replikację i umożliwiając osiągnięcie trwałej odpowiedzi wirusologicznej (SVR) u ponad 95% pacjentów.
Sofosbuvir jest inhibitorem polimerazy NS5B wirusa HCV. Lek ten skutecznie hamuje replikację wirusa przez blokowanie syntezy RNA wirusowego. Sovaldi jest wskazany w leczeniu przewlekłego zapalenia wątroby typu C u dorosłych w skojarzeniu z innymi lekami przeciwwirusowymi.
W polskich aptekach dostępne są nowoczesne kombinacje leków DAA:
Terapia lekami DAA charakteryzuje się wyjątkowo wysoką skutecznością, osiągając SVR u 95-99% pacjentów. Czas trwania leczenia zależy od genotypu wirusa i wynosi zwykle 8-12 tygodni. Genotypy 1, 4, 5 i 6 wymagają najczęściej 12-tygodniowej terapii, podczas gdy niektóre przypadki genotypów 2 i 3 mogą być leczone przez 8 tygodni.
Narodowy Fundusz Zdrowia zapewnia bezpłatny dostęp do nowoczesnych leków przeciwwirusowych DAA w ramach dedykowanego programu lekowego. Program obejmuje najskuteczniejsze terapie, które pozwalają na wyleczenie ponad 95% pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby typu C.
Do bezpłatnego leczenia kwalifikują się pacjenci z potwierdzoną replikacją HCV oraz określonym stopniem zaawansowania choroby. Procedura obejmuje konsultację hepatologiczną w akredytowanym ośrodku, wykonanie badań kwalifikujących oraz złożenie wnioska do NFZ. Czas oczekiwania na rozpoczęcie terapii wynosi średnio 2-4 tygodnie.
Leczenie prywatne kosztuje od 40 000 do 80 000 złotych, w zależności od genotypu wirusa i wybranego preparatu. Na polskim rynku dostępne są zarówno leki oryginalne, jak i tańsze odpowiedniki generyczne o potwierdzonej skuteczności.
Skuteczność terapii oceniana jest poprzez regularne badania wirusologiczne w 4., 12. i 24. tygodniu leczenia. Nowoczesne leki DAA charakteryzują się wysokim profilem bezpieczeństwa, jednak mogą wystąpić łagodne działania niepożądane:
Pacjenci powinni unikać alkoholu, informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach ze względu na możliwe interakcje oraz stosować zbilansowaną dietę. Wsparcie psychologiczne i kontakt z organizacjami pacjenckimi, takimi jak Fundacja EuroHep, pomagają w przejściu przez proces leczenia.
Podstawą prewencji zakażeń HCV jest unikanie kontaktu z krwią zakażonych osób, używanie jednorazowych igieł oraz sterylnych narzędzi w gabinetach medycznych i kosmetycznych. Osoby wyleczone powinny zaszczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B w celu kompleksowej ochrony wątroby.
Po zakończeniu terapii konieczne są regularne kontrole:
Ryzyko ponownego zakażenia wynosi mniej niż 1% rocznie przy zachowaniu zasad prewencji. Pacjenci po wyleczeniu powinni prowadzić zdrowy styl życia, unikać hepatotoksycznych substancji i regularnie kontrolować stan wątroby. Dzięki skutecznemu leczeniu możliwe jest całkowite zatrzymanie progresji choroby i powrót do pełnej aktywności życiowej.
